معجم شناسی (2) | آشنایی با لغت نامه کتاب العین خلیل بن احمد فراهیدی

 آشنایی با معاجم دست اول (معجم: لغت نامه)

 بخش دوم: معرفی معجم «العین»

 تألیف: خلیل بن احمد فراهیدی

  الف) ویژگی‌های منحصربه‌فرد:
نظام التقلیب (تبدیل حروف ریشه):
  خلیل بن احمد تمام ترکیب‌های ممکن ریشه‌های ثلاثی را بررسی می‌کند.
   مثال: برای ریشه «ک ت ب»، این ترکیب‌ها تحلیل شده‌اند:
    - کَتَبَ (نوشت)، کُتِبَ (نوشته شد)، کَتَّبَ (به نوشتن وادار کرد)، اِکتَتَبَ (نسخه‌برداری کرد).
  - این روش برای یافتن ارتباط معنایی بین مشتقات یک ریشه مفید است.

 ترتیب مبتنی بر مخارج حروف:
  ترتیب واژه‌ها از «حرف عین» به عنوان عمیق‌ترین حرف شروع می‌شود، سپس به ترتیب حروف دیگر.
   مثال:
    - باب العین → فصل ع ل م → واژه‌های «عَلِمَ، عَلَّمَ، عَالَم، عِلْم».
    - سپس باب الحاء → فصل ح س ب → «حَسَبَ، حِساب، اِحتِساب».

 ب) مثال عینی از متن کتاب:
 در شرح واژه «عسل»:
  "العسل: ما یُجتنى من أفواه النحل... وقد یُطلق على کلّ ما یُستحلى من الطعم"_
  - سپس اشعاری از امرؤالقیس و زهیر بن أبی سلمی به عنوان شاهد ذکر شده است.

 ج) نقاط ضعف:
 برخی محققان مانند د. رمضان عبدالتواب معتقدند بخش‌هایی از کتاب توسط شاگردان خلیل (مثل لیث بن مظفر) تکمیل شده است.
 روش التقلیب برای برخی از کاربران امروزی پیچیده است.


 تعجیل در فرج امام عصر (عج)، سه صلوات

 #عقیلی_فرج (انتشار مطلب با ذکر منبع بلا مانع است)

 دریافت جلسات «آشنایی با لغت نامه های (معجم های) دست اول» از اینجا

برای دریافت جدیدترین محتواهای تولیدی، کانال ما را دنبال کنید

 ایتا ، سروش پلاس ، روبینو ، ویراستی